(جوگرافیا 2021-2022 خولی دووەم (دووبارە

دۆزینەوەی مس بەسەرەتای چاخێکی تازە دانراوە لە ژیانی مرۆڤ ،دۆزینەوەشی دەگەڕێتەوە بۆ ‎………‏ پێش زاییین

‏ئەو بنچینانەن کە لە کانزاکاریدا پشتیان پێ دەبەسترێت:

چەند یەکەیەکی زیندووە و ڕواڵەتی کشتوکاڵ و پەیوەندی هەندێکیان بە هەندێکی تریانەوە لەیە دەچن؛

باشترین کەرەسەی سەرەتاییە بۆبەرهەمهێنانی ئەسیلیێن ؛

ئاژەڵی( لاما) لە چیاکانی ئەندێزی ئەمریکای باشور بەخێودەکرێت لەلایەن:

 وەک سەرچاوەیەکی وزە خاسیەتی ئەوەیە کە بەردەوامەوهەمیشەییە، بەردەوامیش وزە دەدات:

سەیری نەخشەکە بکە ژمارە( 2 ) ئەم دەریایە دەنوێنێت:

‏وەبەرهێنانی درەختی سنەوبەر پێویستی بە تێپەڕبوونی………… هەیە

تێکڕای بەرهەمی برنجی ئەووڵاتانە (دوو) ئەوەندەی تێکڕای هەموو جیهان زیاترە:

‏لە شێوازی کشتوکاڵی بازرگانی ڕێکخراو هەر ناوچەیەک بۆ بەرووبوومێ تەرخانکراوە وەک کێڵگەی کاکاو لە

زۆرتر لەنیوەی ژمارەی هەموو ئەسپی جیهان لە هەردوو ئەمەریکا دایە بەتایبەتی لە؛

بەرهەمی زەریاکان………..ی بەرهەمی ماسی پێك دێنێت لە جیهاندا

‏بەرهەم هێنانی فاڤۆن پێویستی بە زۆر هەلو مەرجی تایبەتی هەیە وەك:

لە شێوازی کشتوکاڵی دەریای ناوەڕاست کشتوکاڵ بەشێوەی چەند پشتێنەیەکی ستوونی دەکرێت لە دامێنە نزمەکان ………. دەچێنرێت ؛

لە ناوچە خولگەییەکان وژوورووەکاندا وەکو یەک هەیە ،لە چوارچێوەیەکی تەسك نەبێت لە بازنە مام ناوەندییەکاندا دەرناکەوێت:؛

قامیشی شەکر بەرووبوومێکی هەمیشەییە یەکەم بەری لەماوەی( ٩-٢٢ ) مانگ دەدات بەڵام بەرووبوومی یەک لەدوای یەکی بەزۆری دەست دەکەوێت لە دوای ؛

زێڕ لە هندستان بە شێوازی بیری قووڵ دەردەهێنرێت بەتایبەتی لە کانەکانی؛

پارچەیە زەوی کشتوکاڵی ئامادە دەکرێت دوای ئەوەی لق و پۆپی دارەکان دەبڕدرێن ودەسووتێنرێن لەبەرئەوە پێی دەوترێت کشتوکاڵ (ببرە بسووتێنە ) لە؛

‏( فهود) یەکێکە لەکانە نەوتییە بەرهەمدارەکانی وڵاتی:‎

(دۆڵی نەقەب ودۆڵی عەرەبە ) دووناوچەی بەرهەمهێنانی فۆسفاتن دەکەونە وڵاتی:

کانە خەڵوزەکانی ئە پەلاشیان دەکەونە بەشی خۆرهەڵاتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، نزیکەی ……………. هەمووخەڵوزی ئەنثراسایتی جیهانی لێ دەردەهێنرێت:؛

‏لە ئەمەریکای باشوور لە باشووری بەڕازیل وناوەڕاستی ئەرجەنتین و شیلی دا دەردەکەوێت، لە ئەفریقیاش دەکەوێتە نێوان یەکێتی باشووری ئەفریقیاوزامبیا‎:

‏ (کیمانۆ) گرنگترین مەڵبەندی بەرهەهێنانی کارەبایە لە ؛

ڕێڕەوێکی ئاوی جیهانی گرنگە ساڵانە لە نێوان (20- 25.) کەشتیوانی جیهانی تێدا ئە نجام دەدرێت

‏کانزای زۆردەوڵەمەند هەیە کە شوێنە جوگرافیاییەکەی یارمەتی وەبەرهێنانی نەداوە وەک کانزا خاوەکانی وڵاتی

نزمترین ڕادەی گەرمی لە نێوان( 18-5) پلەی سەدی دایە، بەرزترین ڕادەی گەرمیش لە نێوان( 50-44 ) پلەی سەدی دایە؛

پێداویستی بەرووبوومی ئەوت بۆناوچەی باکوری خۆرئاوای عیراق دابین دەکات ،توانای ساڵانەشی نیوملیۆن تەنە، نەوتی لە چاڵەنەوتەکانی کەرکوکەوە بۆ دێت:

‏لە بەخێوکردنی مانگا جیاوازی هەیە لەگەڵ وڵاتانی تر، چونکە بەخێوکردنی پەیوەندی بە جێبەجێ کردنی کاری کێلگەوە هەیە

ئەو ناوچانەی لە بەردی نیشتوو پێ هاتوون……….ی تێدا زۆرن

(ماهۆکنی و ئەبەنووس وساج و ئورزی یەکسانی ) گرنگترین جۆرن لە درەختەکانی جەنگەڵە:

‏بەندەرێکە دەکەوێتە سەرکەنار لە بەری ئەوروپای گەرووی بۆسفۆر

چاندنی هەندێک بەرووبوم پێویستی بەوەیە کە وەرزی گەشەسەندن بە درێژایی ساڵ درێژە بکێشێت وەك:

ئەو چەشنە خەڵوزەی بۆدروستکردنی خەڵوزی(کوك) بەکاردێت لەهەندێ وڵات و ناوچەی دیاریکراودا هەن، وەك:

‏لە بەشێکی کەمی خۆرهەڵاتی یەکێتی باشوری ئەفریقیا دەردەکەوێت ‏

سەیری نەخشەکە بکە ژمارە (3 ) ئەم دورگەیە دەنوێنێت:

لە ڕووی ئابوورییەوە نەوت بوو بەسەرچاوەی سەرەکی دەستکەوتی نەتەوایەتی لە دەوڵەتە بەرهەهێنەکاندا، لەهەندێ وڵاتی عەرەبی وە سعودیەومیرنشینە عەرەبییەکان ولیبیا ڕێژەکەی دەگاتە:

کشتوکاڵی بازرگانی بەوە جیادەکرێتەوە کە بەرهەمەکە هەندێکی یا هەرهەمووی بۆ فرۆشتن تەرخانکراوە 0 لە هەندێکیان
بەرهەمەکە بەگشتی بۆ مەبەستی فرۆشتنە وەکو ئەوەڕاندنی بازرگانی لە:

‏ سێیەکی ژمارەی هەموو(بزن) ی جیهانی تێدا بەخێودەکرێت:؛

سەیری نەخشەکە بکە ژمارە(1 ) کام وڵات دەنوێنیت:

(کرۆم و تەنگستن )لە:

یەکێکە لە دوورگە گرنگەکانی گەرووی هورمز:

‏بۆبەدەست هێنانی گۆگردی پێویست پشت بە (ئەلبیریت) دەبەستێت ، چونکە بە فراوانی لە کیشوەرکە بڵاوبۆتەوە

لە قۆناغی یەکەمی پەیدابوونی پیشەسازی پاڵاوتنی نەوت ڕێژەی پاشماوە لە ئەنجامی کرداری پاڵاوتن زۆر بەرزبوو ڕێژەکەی

‏دەگەیشتە ……………..ی کێشی ئەوتی خاوی بەکارهێنراو:

‏ بازرگانی کارەبا زۆر جار بە شێوەی ئاڵ وگۆڕی بڕێکی کەمی بەرهەمەکە دەبێت لە نێوان سنووری دوودەوڵەتی دراوسێدا، وەکو:

‏بەشی زۆری پاشەکەوتی نەوتی جیهان کەوتۆتە بەشی

‏لە نموونەی پیشەسازی ئاراستەکراو بەرەوکەرەستە سەرەتاییەکان، وە پیشەسازی:‎

ئاو بە ڕەگەزێکی سەرەکی دادەنرێت لە گشتکردارەکانی پیشەسازیدا،بۆنمونە بەرهەمهێنانی تۆنێک ئاسن پێویستی بە ………. گالۆن ئاو هەیە

‏لە نموونەی ئەودەوڵەتانەن کە( مس ) دەنێرنە دەرەوە:

گەورەترین کەڵەکەبوونی گۆگردی گڕکانی کۆبۆتەوە لە؛

کشتوکاڵکردنی قاوە لە سریلانکا بەیەکجاری نەما بەهۆی ؛