جوگرافیا 2020-2021 خوولی یەکەم

سەیری خشتەکە بکە ژمارە(١)‏ ئەو وڵاتە دەنوێنێت:

‏فافۆنی پاک وبێگەرد لە سورشتدا نیە بەڵکو لە ناو فلزە زۆرەکاندا هەیە وەك:‎

بەرهەمهێنان و دروستکردنی فۆسنات کۆمەلگەی پەینی فۆسفات دامەزرا کە بە بەردی بناغەی پیشەسازی پەینی کیمیایی دادەنرێت لە:

سیمانگەکان ئەوکۆمەلە مرۆڤانەن کە خەریی پیشەی کۆکردنەوەی سەرەتایین لە

‏ سەیری نەخشەکە بکە ژمارە ‎(٢)‏ ئەودەریایەدونوێنێت:

بایەخی سامانی ئاژەڵ وەک سەرچاوەیەکی خۆراک پاڵی بەودەوڵەتانەوە ناوە کە لەوەڕگایان کەمە ڕووبەرێکی زەوی تەرخان بکە نبۆئالیك  چاندن هەرچەندە پێویستیان بە بەروبوومی کشتوکاڵ هەیە :

بڕی تیشکدانەوەی خۆرکە پێویستی جیهان پڕدەکاتەوە بۆمەبەستی بەرهەمهێنانی وزە دەگاتە…………لە‏ تێکڕای ئەو ووزەییەی لە خۆرەوە دێت پۆزەوی

‏ئەو ناوچانەی ژمارەی دانیشتوانیان زۆرە وشارەکانیان چڕو پڕن و پلەی گوزەرانیان بەرزە سامانی ئاژەڵ کەمتر بەشداری دەکات لە لیستی ئەو ‏شتانەی دەیانێرنە دەرەوە وەکو:

سەیری نەخشەکە بکە ژمارە ‎(٣) ‏ کام دورگە دەنوێنێت : ‎

لە شێوازی کشتوکاڵی بازرگانی ڕێکخراو هەر ناوچەپەك  پۆ بەروبوومێك تەرخانکراوە وەك کێلگکانی دارخورمای ڕۆن لە:

 ‏خاوەکانی مس لە کانەکانی کەنەدا بەڕێژەیەکی زۆر کانزایان تێدایە دەگاتە‎ ( ٪٥ )‏زۆربەی بەرهەمەکەشی دەکەویتە:‎

‏بەرهەمی ئاسنی سوید دەکاتە نزیکی( ‎ ٥ ٪) ی بەرهەمی جیهانی وبەناوبانگترین کانەکانی باکوری دەکەونە ناوچەی:‎

خەڵوزی لەگنایت بەوە دەناسرێتەوە:

‏ لەسیلیبس دوای ئەوەی وەرزی چاندنی یرنج تواو دەبێت زەوی لەبارە بۆ چاندنی گە نمە شامی بەلام نایچێنن لەبەر:

‏ درەختێکی جەنگەڵە خولگەییەکانە لە ناوەڕاستی ئەفریقا ومالاگاشی وباشوری خۆرهەلاتی ئاسیادا هەیە:

زێر وزیو وقورقوشم لەوناوچانە هەن کە پێکهاتووە لە بەردی:

یەکێک لە کانە بەرهەمدارەکانی نەوتی وڵاتی ئیماراتی عەرەبی:

سەرژمێری نوێ دەری خستووە یەدەگی نەوتی ئەو ناوچەیە فراوانترین یەدەگە لە کیشوەری ئاسیا دوای ناوچەی کەنداوی عەرەیی:

‏ لە ئاوهەوای مەیلەوگەرم و شێدار( خولگەیی و نیچە خولگەیی) دا چۆرەکەی باشتر دەبێت؛

کیشوەری ئەوروپا پشت بەو چەشنە گۆگردە دەبەستێت کە پوختە دەکرێت لە …………….بۆ پیشەسازیەکانی چونکە بە فراوانی لە
کیشوەرەکە بلاوبونەتەوە؛

‏ پیشە بە پێی ئەو قوناغە مێژوویانەی کە بەسەر مرۆڤدا تێپەڕیوون گۆڕاوە ، ئەویش بەندەیە:

بەرهەمهێنان لەم پیشەیە کارگوزاریشی لەگەڵدایە بۆدابینکردنی پێداویستی هەمەجۆری خەڵک وەک ( پزیشکی و فێرکردن):

‏ نزیکەی نیوەی گامێشی جیهانی تێداییە؛

یەکێک لە کانزا فلزیەکان ولەکاتی پوختکردنیدا بەوە جیادەکرێتەوە کە نەرمە وبریسکەدارە وگەرمی وکارەبا باش دەگەیەنێت:

گۆگرد لە عێراق بە مێوەی نیشتووی دیار لە بەردەکانی سەڕووی زەویدا هەیە لە ناوچەی:

‏ڕێژەی کارگەران لە پیشەی کشتوکاڵی بازرگانی لە بەریتانیا دەگاتە:‎

بەشی زۆری پاشەکەوتی نەوتی جیهان دەکەوێتە بەشی ڕۆژهەلاتی گۆی زەوی ، هەرێمەکانی وڵاتی عەرەبیش ڕێژەی……….

لە شێوازی کشتوکاڵی دەریای ناوەڕاست ئەوشێوە کشتوکاڵکردنە باوە کە پێی دەوترێت:

ئاستی بەڕازیل بۆ ماوەیەک خرایە پشتگوێ تەنها پێش چەند ساڵێکە دەست کراوە بە بەرهەمێنانی ئەویش بەهۆی:

تیشکی خۆر کاردەکاتە سەر کشتوکاڵی هەندێ بەرووبووم ، هەندێکیان بۆئەوەی لە تیشکی خۆر بپارێزرێت لە سێبەر دەچێنرێت :

بریتیە لەوساڵانەی بڕی پاشەکەوتی نەوێی خاوی تیاپدا تەواو دەپێت لە ناوچەیەکی دییاریکراو وا دەبپێورێت کە بڕی ئەو پاشەکەوتە دابەشبکرێت بەسەر بڕی بەرهەمەکە بەیەکەیەکی پێوەری وەك یەك

بازرگانی کارەبا لە جیهاندا زۆر کەمە تەنها لە نێوان ئەو وڵاتانە دەکرێت کە سنوریان لێک نزیکە وەکو:

لە بەخێوکردنیدا پشت بە پاشماوەی کێلگەکان وماڵەکان دەبەستێت :

‏ لە نێوان وڵاتانی جیهاندا لە پلەی دوودم دێت لە بەرهەمهێنانی مس ، بەرهەمی گەیشتە نزیکەی ‎(١)‏ ملیۆن تەن:

خاوەنی ئەو بیردۆزەیە کە باس لە بنچینەی ئوێنە ئابووریەکان دەکات لە جوگرافیای پیشەسازی:

١/٥ پێنج یەکی بەرهەمی گۆشتی مانگای هەیە لە جیهاندا هەرچەندە ژمارەی مانگای یەدەکی ژمارەی مانگای جیهانە:

ژمارەی‏ کارگەکانی ڕاوە ماسی لە ئایسلەندە دەگات ……. دانیشتوانەکەی

کشتوکاڵکردنی (چاندنی )گەنم لەوناوچانە سەرکەوتووتر دەبێت کە بڕی بارانەکەی لە نێوان:

شێوەکانی کشتوکاڵی بژێوی لەوەدا هاوبەشن کە:

بڕی ئەو بارانەی لە هەرێمی کوردستان وموسل دەبارێت زیاد دەکات تاکو بڕۆین بەرەو:

لە کانە خەلووزەکانی وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە یەدەگی زۆرە وبەرهەمی کەمە وزۆربەی خەڵووزەکەی لە چەشنی بیتۆمینە کە بە کەڵکی دروستکردنی خەڵوزی کوك دێت :

ئەو بوارەیە کە مرۆڤ ڕەنجی خۆی تێدا تەرخان دەکات بە مەبەستی بەرهەمهیچنانی کشتوکاڵ یان بەخێوکردنی ئاژەڵ:

نەوتی ناوچەی ئەهواز لە ئێران لە ڕێگەی یەکێک لەو بەندەرانە دەنێردرێت بۆ بازارەکانی جیهان:

کشتوکاڵی قاوە بە یەکجاری نەما بەهۆی بلاوبوونەوەی ژەنگی قاوە لە؛

ناوچەیەکی بوونی هێزی ئاوە لە کیشوەری ئەفریقا:

بەهۆی کرداری (داشتن) خاکی ئەو ناوچەیە خۆراکی کەمە :

خواست لەسەری زیادبووە و لە ساڵانەی دوایدا بەرهەمی جیهانی زیادی کردووە (٢٠٪))ی‏ وزەی بەکاربراو لە جیهاندا :

ئەو ئاسنەی دوای پاکۆکردنی لە خلتە ڕەقتر دەبێت و چڕی پەیدا دەکات بۆئاسنگەری بەکاردێت پێی دەلێن:

ئەو کانە خەڵوزەی سەرچاوەی پژێووی بوو لە ناوەڕاستی ئەوروپا لە نێوان فەڕدنسا وئەڵمانیا دەکەوێتە:

‏ لە خاسیەتەکانی کشتوکاڵی فراوانی دانەوێڵە: