جوگرافیا 2021-2022 خوولی یەکەم

ئەو پیشەسازییانەی کەرەستە سەرەتاییەکەی ‏وبەرهەمەکەشی دووچاری لە ناو چوون نابێت لە گواستنەوەدا ، هەروەها کێش و قەبارەی ئەوکەرەستە سەرەتاییانەی لە دروستکردنیدا بەکارهێنراوە ناگۆڕێت ، وەک پیشەسازی:

‏لەو ئاژەڵانەیە کە بەژمارە ودابەشکردنە جوگرافییانەکەی جیادەکرێتەوە ،نزیکەی (98٪ )ی لە کیشوەری ئاسایایە

بەوە دەپێورێت کە ڕێژەی ئەو ڕووبەرانە دیاری بکرێت کە تەرخانکراون بۆهەر بەروبوومێکی کشتوکاڵی لە سەرجەمی ئەو ڕووبەرانەی بە کشتوکاڵ گیراون:

زۆربەی وڵاتە شەکر هێنەکان وا بەباش دەزانن ( پیشەسازی پاڵاوتنی شەکری خاو) لە نزیک بەندەرکان دامەزرێنن ، بەمەبەستی:

‏یەکێک لە خاسیەتەکانی شێوازی کشتوکاڵی بازرگانی ڕێکخراو ئەوەیە کە

هەندێ بەروبووم ئاوی زۆری پێویستە شان بەشانی وەرزێکی وشکانی بۆ ئەوەی بەروبوومەکە تێیدا پێیگات، وەك:

لە ناوجەرگەی زەوی بڕێکی زۆر خەڵوز هەیە کە زیاترە لە (10 ) ملیار تەنی مەتری ،چوارلەسەر پێنجی لە چەشنی

‏ناوچەیەکی گرنگی بەرهەمهێنانی ( مس )ە ، دەکەوێتە وڵاتی شیلی:

سێ یەکی ڕووبەری جەنگەڵەکانی جیهانی گرتووە، فراوانترین ناوچەشی لە ئۆراسیایەکە بریتییە لە ئەسکەندیناڤیا لە ئەوروپاو
سیببریا لە ئاسیا :

ناوچەی سەرەکی بەرهەم هێنانی گەنم لە کیشوەری ئوسترالیا دەکەوێتە بەشەکانی:

‏لە ئەمەریکای باشوور پاڵاوتگەکانی نەوت لە دوودەوڵەت کۆبونەتەوە کەبریتین لەکەناراوەکانی

سەرمایەی بێگانە بواری پیشەسازی پەسند ناکات لە وڵاتە دواکەوتووەکان،بەڵکو هەندێ بواری تری تایبەت پەسند دەکات وەک:

ئەم پاڵاوتگەیە دەژمێردرێت بە کۆ کارگەیەکی پیشەسازی بۆبەرهەمهمێنانی  ڕۆن وگازی شل وگریس وئەسفەلت:

‏لەوەڕاندنی مانگا لە ئەفریقیا بەمەبەستی بازرگانی نیە جگە لە باشووری ئەفریقیا بەتایبەتی لە ناوچەی:‎

ئەوناوچانەی توشی شەپۆلی سەرما وسۆڵی توند دەبن چالاکی پیشەسازی تێدا دەوەستێت ، وەک پیشەسازی دەرهێنانی ئاسن له:

سەیری نەخشەکە بکە ژمارە (1) ئەم گەرووە دەنوێنێت:

‏یەکێک لەوکۆسپانەی کە دێنە پێش وەبەرهێنانی دارو تەختە لە جەنگەلە خولگەییەکان بریتیە لە

ئەوماوەیەی کە مرۆڤ وزەی زەڕەی ( ئەتۆم)ی زانی دەگەڕێتەوە پۆ ‎……….‏ ساڵ پێش ئیستا:

لە وڵاتە تازە پێگەیشتووەکان تێچوونی کار ڕێژەیەکی جیاواز پێک دەهێنێت لە سەرجەمی تێچوونی بەکارهێنراو لە بەرهەم هێناندا کە دەگاتە نێوان ‎…………….”‏ ی پیشەسازی هەمەجۆر:

‏سەیری نەخشەکە بکە ژمارە( 2 ) ئەم وڵاتە دەنوێنێت؛

‏ سەیری نەخشەکە بکە ژمارە(3) ئەم دورگەیە دەنوێنێت؛

ساکاری تەکنیک وئەو ئامێرەی لەوشێوە کشتوکالییە بەکاردێت لە دارێکی چەماوە تێنا‏پەڕێت، هەندێ جاریش تەور ‏بەکاردەهێنرێت،یەکێکە لە خاسییەتەکانی :

‏ژمارەیەکی زۆری دانیشتوانی جیهان لە باشووری ڕۆژهەلاتی ئاسیا چێگبرن کە ڕێژەکەی دەگاتە

لە گرنگترین کانە نەوتەکانی وڵاتی ئێرانە:

تەسکترین باری پانی گەروی بابولمەندەب دەکەوێتە نێوان بەری باشووری دورگەی (بریم) و دورگەی (سیبا)کە دەگاتە:

‏گۆگرد ونیترات ومایکا بریتیین لە:

ئەگەرڕێژەی کانزای زێڕ لەخاوەکانیدا کەمتربێت لە ……….لەوا‏ لە ڕووی ئابوورییەوە بە نرخدار دانانرێت ووڵات ناچاردەکات
لە جیاتی بەرهەمهێنانی لەدەرەوە بیهێنێ؛

‏باکوری خۆرئاوای دکن گرنگترین ناوچەی بەرهەمهێنانی لۆکەیە ، دەکەوێتە وڵاتی ؛

سامانی ئاژەڵ کەمتر بەشداری دەکات لە لیستی ئەوشتانەی دەیان نێرنە دەرەوە لەو وڵاتانەی ژمارەی دانیشتوانیان زۆرەو پلەی گوزەرانیان بەرزە وەک؛

‏ مە ترسیەکەی بەوەدا دیاری دەدات کە کاردەکاتە سەرشێوەکانی کشتوکاڵ و زیان بە بەرووبوومی کشتوکا” و ئاژەڵ دەگەیەنێت:

‏پیشەسازی پاڵاوتنی نەوت لەو پیشەسازییانەیە کە

بیابانی کەلەهاری کە بۆشمەنەکانی تیێدا دەژین دەکەوێتە:

روسیا پەیمانی ( کوچک کیناچی ) بەسەرسوڵتانی عوسمانی سەپاند لە ساڵی ‎………، کە دەبوو دەریای ڕەش وهەموو
گەرووەکانی تورکیا لەبەردەم کەشتیە بازرگانیەکانی ڕوسیا کراوە بن ؛

سیفەتێک لەسیفەتەکانی باری دواکەوتوویی کشتوکاڵ دەگەیەنێت کشتیار هاندەری نییە پاڵی پێوەبنێت بەرهەمی کشتوکاڵی بەرەو پێش بەرێت وبایەخ بداتە ئاو وزەوی، کە سەرچاوەی کشتوکاڵن:

بە گرنگترین نۆکەند دەژمێردرێت کە مرۆڤ بەمەبەستی بەستنەوەی خۆرهەڵات بە خۆرئاوا وە لە تەسکترین پارچە زەوی لە نێوان کیشوەری ئاسیا و ئەفریقیا هەڵی کەندوە؛

بەندەرێکە دەکەوێتە بەری ئاسیای دەریای مەڕمەڕە:

نزیکەی لە (13٪) ی سەرجەمی ناردنە دەرەوەی نەوتی جیهان پێك دێنێت ؛

لە بەناوبانگترین چەشنی پیشەسازییە قورسەکانە کە پێویستی بە ڕووبەرێکی فراوانی زەوی هەیە، وەک پیشەسازی :

‏بە دووەم دەوڵەت دادەنرێت لە بەرهەمهێنانی بۆکسایت،گرنگترین ناوچەکانی بەرهەمهێنانی لە باکوری خۆرهەڵاتی کۆناکرێ
‏دورگەی کاسایە‎

ئاو وهەوا دەورێکی باڵای لە دۆزینەوەی کانزاکاندا هەیە، ئەو ناوچانەی کە زۆر وشکن عەمارێکی گەورەیە بۆپێکهاتنی:

لە بەرهەمهێنانی فۆسفات وڵاتی مەغریب بە پلەی …………..دێت لە نێووڵاتانی جیهان

فەنزویلا پێنجەم دەوڵەتی بەرهەم هێنی نەوت بوو لە جیهاندا لە ساڵی :

‏رەنگەکەی لە نێوان زەرد و قاوەییدایە ، ڕێژەی ئاسنەکەی (60٪)ە و، مەڵبەندە گرنگەکانی دەکەونە ناوچەی لۆرین لە فەرەنسا

لەوتوخمانەیە کە لە سروشتدا بە شێوەیەکی فراوان بلاوبۆتەوە ونزیکەی (0.06٪)ی بەرگی ئاوی زەوی پێکدەهێنێ:

گەورەترین دەوڵەت لە ناردنە دەرەوەی خەڵوز ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکایە ، ئەوڕێژەیەی دەینێرێتە دەرەوە دەگاتە:

‏ناوچەی ( یۆرکشایەر) بەگرنگترین ناوچەی بەرهەمهێنانی خەڵووز دادەنرێت لە ئینگلتەرە ، کەوتۆتە بەشی خۆرهەڵاتی چیای

کیشوەری ئوسترالیا هێزی ئاوی تتێدا زۆر کەمە تەنها لەوناوچەیە نەبێت کە دەکەوێتە………..:ی‏ کیشوەرەکە:

لە بازنەکانی ژوورودا لە باکوری کەنەدا وئۆراسیا دەردەکەوێت ، کە تا ڕادەیەک پلەی گەرمی نزم دەبێتەوەووەرزی بەستن درێژدەبێتەوە و زۆربەی ڕۆژانی ساڵ دەگرێتەوە ؛

‏ئەو بیردۆزەیە کە لە شوێنی جوگرافی وکاری بۆ سەردیاریکردنی جۆری وەبەرهێننانی زەوی کشتوکاڵی دەکۆڵێتەوە:

لە بواری پیشەسازیدا بەربەرەکانێی خەڵوز و نەوت دەکات بۆبەکارهێنان وەک سووتەمەنی بەکەڵک: